PROGRAM ZAJĘĆ PROFILAKTYCZNYCH
Opracowała: Małgorzata Wasielewska
ZAŁOŻENIA
1. Program zajęć profilaktycznych został opracowany na potrzeby Filii Zespołu Szkół Specjalnych nr 1 w Świeciu.
2. Cel zajęć profilaktycznych jest zgodny z Szkolnym Programem Profilaktyki oraz Programem Wychowawczym Szkoły.
3. Planowane działania dotyczą pracy z dziećmi, młodzieżą i członkami ich rodzin.
4. Zajęcia będą miały formę indywidualną i grupową.
5. Zajęcia odbywały się będą w wymiarze 2 godzin tygodniowo
CEL ZAJĘĆ
Głównym celem zajęć profilaktycznych jest eliminowanie i zmniejszanie czynników ryzyka oraz wzmacnianie czynników chroniących, które oddziaływują na dzieci i młodzież.
Wstępna analiza sytuacji wychowawczej wykazała, że zajęcia profilaktyczne powinny obejmować w szczególności następujące treści:
♦ Uzależnienie od środków psychoaktywnych,
♦ Uzależnienie od komputera, Internetu, TV, hazardu
♦ Anoreksja i bulimia, jako choroby i zaburzenia na tle trudności psychicznych
♦ Wychowanie dziecka w rodzinie dotkniętej problemem uzależnienia
♦ Problematyka współuzależnienia.
TREŚCI I CELE SZCZEGÓŁOWE
Uzależnienie/ nadużywanie - środki psychoaktywne (alkohol, nikotyna, leki, narkotyki) :
• Uświadomienie konsekwencji prawnych, psychologicznych i społecznych używania środków psychoaktywnych
• Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z emocjami, frustracją, stresem i zagrożeniem.
• Zmniejszenie motywacji do picia, palenia, brania w celu osiągania pożądanych stanów emocjonalnych
• Dostarczenie wiedzy na temat działania i skutków zdrowotnych używania środków psychoaktywnych
Patologiczne/ kompulsywne używanie Internetu, gier komputerowych, TV, hazardu:
• Nauka bezpiecznego, dostosowanego do realnych potrzeb korzystania z technologii multimedialnych
• Dostarczanie wiedzy na temat uzależnień od Internetu i form pomocy
• Nabywanie umiejętności rozpoznawania zagrożenia
Anoreksja i bulimia, jako choroby i zaburzenia na tle trudności psychicznych:
• Wczesne rozpoznawanie na terenie szkoły objawów chorób i zaburzeń na tle psychicznym
• Udzielanie wsparcia uczniom, rodzicom i opiekunom w organizacji specjalistycznej pomocy
• Dostarczanie wiedzy na temat chorób i zaburzeń na tle psychicznym
Ponadto m.in.:
♦ Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z napięciem i stresem
♦ Rozwijanie umiejętności zachowań asertywnych
♦ Zapobieganie ryzykownym zachowaniom
♦ Zwiększanie umiejętności odmawiania
♦ Wzrost wiary we własne możliwości i umiejętności.
METODY I TECHNIKI PRACY
Zajęcia prowadzone będą różnymi metodami, wzajemnie ze sobą powiązanymi.
Będą to głównie metody poszukujące, podające i praktyczne.
W trakcie zajęć zastosowane zostaną różnorodne techniki, dostosowane do tematyki, umiejętności radzenia sobie z postawionymi problemami i poziomu aktywności uczniów oraz ich możliwości psychofizycznych /np. krąg uczuć, zabawy i gry zespołowe, drama, dyskusja, burza mózgów, rozwiązywanie konfliktów, praca w małych grupach, uzupełnianie zdań, słuchanie opowiadań i bajek/.
PLANOWANE DZIAŁANIA
♦ Prowadzenie zajęć profilaktycznych i psychoedukacyjnych - indywidualnych i grupowych,
♦ Prowadzenie zajęć interwencyjno wspierających,
♦ Prowadzenie zajęć nakierowanych na wzrost samooceny, lepsze zrozumienie siebie, wzrost umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych, radzenia sobie z żalem, strachem, złością, stresem, itp.,
♦ Prowadzenie zajęć motywacyjnych ukierunkowanych na zrozumienie i zmianę destrukcyjnych zachowań, kontakt z placówką leczniczą, podjęcie terapii,
POZIOMY PROFILAKTYKI
Profilaktyka pierwszorzędowa, czyli działania mające na celu: z jednej strony promocję zdrowia i przedłużenie życia człowieka, zaś z drugiej zapobieganie pojawianiu się problemów związanych z zachowaniami dysfunkcjonalnymi. Szczególnie wyraźnie akcentuje się tutaj budowanie i rozwijanie różnorodnych umiejętności radzenia sobie z wymogami życia, albowiem deficyty w tym zakresie są powszechnie spotykane w populacji osób dysfunkcjonalnych. Równie ważne jest dostarczanie rzetelnych informacji dostosowanych do specyfiki odbiorców.
Profilaktyka drugorzędowa adresowana jest do grupy podwyższonego ryzyka, do osób przejawiających pierwsze objawy dysfunkcji (zaburzeń). Przykładem mogą być uczniowie eksperymentujący ze środkami odurzającymi. Celem działań profilaktycznych na tym poziomie jest ograniczenie głębokości i czasu trwania dysfunkcji, tworzenie warunków, które umożliwią wycofanie się z zachowań ryzykownych.
Profilaktyka trzeciorzędowa rozumiana jest, jako interwencja po wystąpieniu dysfunkcji. Ma ona na celu, z jednej strony przeciwdziałanie pogłębianiu się procesu chorobowego, zaś z drugiej umożliwienie osobie objętej terapią i rehabilitacją powrotu do społeczeństwa, prowadzenia w nim satysfakcjonującego i społecznie akceptowanego trybu życia, wolnego od patologii.
STRATEGIE PROFILAKTYCZNE
Profilaktyka realizowana będzie poprzez stosowanie następujących strategii profilaktycznych:
Strategii informacyjnej, której celem jest dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych i umożliwienie dokonywania racjonalnych wyborów. U podstaw tej strategii leży przekonanie, że ludzie, zwłaszcza młodzi, zachowują się ryzykownie, ponieważ zbyt mało wiedzą o mechanizmach i następstwach takich zachowań. W związku z tym dostarczenie informacji o skutkach palenia tytoniu, picia alkoholu lub odurzania się narkotykami ma spowodować zmianę postaw i w konsekwencji niepodejmowanie zachowań ryzykownych.
Strategii edukacyjnej, która ma pomóc w rozwijaniu ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych (umiejętności nawiązywania kontaktów z ludźmi, radzenia sobie ze stresem, rozwiązywania konfliktów, opierania się naciskom ze strony otoczenia itp.). U podstaw tej strategii leży przekonanie, że ludzie, nawet dysponujący odpowiednią wiedzą, podejmują zachowania ryzykowne z powodu braku umiejętności niezbędnych w życiu społecznym. Te deficyty uniemożliwiają budowanie głębszych, satysfakcjonujących związków z ludźmi, uniemożliwiają odnoszenie sukcesów. Zachowania ryzykowne stanowią w tej sytuacji zastępcze, chemiczne sposoby radzenia sobie z trudnościami.
Strategii działań alternatywnych, której celem jest pomoc w zaspokojeniu ważnych potrzeb psychologicznych (np. sukcesu, przynależności) oraz osiąganie satysfakcji życiowej przez ułatwianie angażowania się w działalność akceptowaną społecznie (artystyczną, społeczną, sportową).U podstaw tej strategii leży założenie, że wielu ludzi podejmuje zachowania ryzykowne ze względu na brak możliwości rozwoju zainteresowań i osiągania sukcesów pozytywnych. Dotyczy to zwłaszcza dzieci i młodzieży zaniedbanej wychowawczo.
Strategii interwencyjnej, której celem jest wspieranie w sytuacjach kryzysowych osób mających trudności w identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów osobistych. Elementem interwencji jest towarzyszenie ludziom w krytycznych momentach ich życia.
*Prowadząca zajęcia jest w trakcie certyfikacji na specjalistę psychoterapii uzależnień.
Nauczyciel prowadzący:
Małgorzata Wasielewska
Więcej na stronie internetowej Profilaktyka i wychowanie